تغییرهای مکانیکی، فیزیکی و شیمیایی سیر پرتودهی شده در دوره انبارداری

به علت هزینه‌‌بر بودن نگهداری، محدود بودن انبارها و تولید بالای محصول سیر سفید در استان همدان، از پرتودهی به عنوان یکی از روش‌‌های نوین جهت نگهداری این محصول استفاده شده و اثر شدت‌ پرتودهی، مدت زمان نگهداری و دمای انبار بر ویژگی‌‌های مکانیکی، فیزیکی و شیمیایی در این محصول بررسی شد. نمونه‌‌ها با شدت‌های صفر، 75 و 150 گری پرتودهی و به مدت شش ماه در دو محیط با دماهای 4 و 18 درجه سلسیوس نگهداری شدند. در زمان نگهداری، تغییرهای مکانیکی (تنش و کرنش تسلیم و انرژی گسیختگی)، فیزیکی (ابعاد نمونه، کاهش وزن، کاهش رطوبت، حجم، قطر میانگین هندسی)، فراسنجه‌های رنگ و تندی نمونه‌‌ها در فاصله‌های زمانی 30 روز بررسی شد. نتیجه‌ها نشان داد که با افزایش مدت زمان نگهداری، قطر میانگین هندسی، درصد رطوبت، درصد کاهش حجم و تندی برای نمونه‌‌های شاهد و پرتودهی شده کاهش یافت. کاهش فراسنجه‌های قطر میانگین هندسی، درصد رطوبت و درصد کاهش حجم در نمونه‌های پرتودهی شده با شدت‌ 150 گری به ترتیب 26/0، 9/6 و 33/13% نسبت به نمونه پرتودهی شده با شدت‌ 75 گری در دمای 4 درجه بیشتر بوده و همچنین شاخص تندی 59/5% در نمونه‌های پرتودهی شده با شدت‌ 150 گری نسبت به 75 گری در دمای 4 درجه سلسیوس کمتر بود. با افزایش مدت زمان انبارداری، درصد کاهش وزن و فراسنجه‌های رنگ از جمله a* و b* برای نمونه‌‌ها افزایش یافت و مقدار آن در نمونه‌‌های پرتودهی شده با شدت‌ 150 گری به ترتیب 5/5، 80/52 و 30% نسبت به نمونه 75 گری در دمای 4 درجه سلسیوس بیشتر بود. هم‌چنین شاخص تحمل در مقابل نفوذ مانند تنش تسلیم و کرنش تسلیم در نمونه­های پرتودهی شده با دز بالا (15 گری) به ترتیب به مقدار 9% و 19% در 4 درجه سلسیوس و 15% و 23% در 18 درجه سلسیوس کمتر شد و همچنین انرژی گسیختگی به مقدار 6% در 4 درجه سلسیوس و 7% در 18 درجه سلسیوس نسبت به دیگر تیمارها کاهش یافت. با توجه به تأثیر بالای پرتودهی، می‌‌توان از این روش به منظور افزایش عمر سیر در طول دوره انبارداری استفاده کرد.